در اولین نگاه متوجه تفاوت این مدرسه با دیگر مدرسههای شهر میشوم، تعدادی از دانشآموزان لباسهای محلی قوم بلوچ را به تن کردهاند و با لهجه خاص خودشان صحبت میکنند. بیشتر این دانشآموزان فرزندان خانوادههای مهاجری هستند که ۱۰ تا ۱۵ سال قبل از منطقه سیستان و بلوچستان کوچ کردهاند و در این محله ساکن شدهاند.
دانشآموزان بومی مشهدی نیز که لباس و لهجه متفاوتی دارند به خوبی تشخیص داده میشوند. با وجود تفاوت ظاهری دانشآموزان این مدرسه با یکدیگر، هیچگونه اختلافی در بین آنها وجود ندارد و همه با هم رفیق و دوست هستند، این را از شوخیها و خندههایی که دانشآموزان در مسیر ورود به مدرسه انجام میدهند، میتوان تشخیص داد. اینجا مدرسه شهید شیرودی محله کلاته برفی است.
تنها مدرسه منطقه که دانشآموزان شیعه و سنی در کنار هم مشغول به تحصیل و کسب دانش هستند. به مناسبت هفته وحدت به این مدرسه آمدیم و گفتوگوی دوستانهای را با مدیر و دانشآموزان مدرسه انجام دادیم.
دبستان شهید شیرودی، مدرسهای با دانشآموزانی خاص است، دانشآموزانی که با وجود اعتقادات مذهبی متفاوت رابطه دوستی محکم و استواری دارند.
خوشدل، مدیر مدرسه شهید شیرودی در توضیح این مطلب میگوید: دبستان شهید شیرودی محله کلاته برفی، مدرسهای با ۵۰۰ نفر دانشآموز است که نیمی از این جمعیت را دانشآموزان اهل سنت تشکیل میدهند، ۷۰ نفر از این دانشآموزان اهل سنت نیز فاقد مدارک هویتی و به عنوان مهاجر ثبتنام شدهاند.
عمده این دانشآموزان، مهاجران بلوچی هستند که چند سال قبل به همراه خانوادههای خود از منطقه سیستان و بلوچستان به مشهد و محله کلاته برفی کوچ کردهاند. این دانشآموزان با لباسهای بلوچی و محلی که به تن دارند، به خوبی مشخص هستند.
معلمان این مدرسه نیز که همگی شیعه هستند با آگاهی از این موضوع، حمایتکننده روابط دوستانه بین دانشآموزان هستند و در برنامههای درسی، مراسم و جشنهایی مانند: روز دانشآموز، ۲۲ بهمن و مراسم دیگر از هردو گروه دانشآموزان کمک میگیرند، در آخرین مراسم که در روز ۱۳آبان (روز دانشآموز و مبارزه با استکبار جهانی) برگزار شد، حضور و مشارکت هردو گروه دانشآموزان چشمگیر بود.
خوشدل در ادامه میگوید: با توجه به شرایط ویژه دانشآموزان این مدرسه، ما مبنای کارمان را براساس احترام متقابل گذاشتهایم. در انجمن اولیا و مربیان مدرسه که متشکل از والدین هردو گروه دانشآموزان است تنها به بررسی و راهکارهای مشکلات آموزشی و کمبودهای مدرسه پرداخته میشود و از بردن و ربط دادن این مشکلات به حاشیههای اختلاف برانگیز جلوگیری شده است.
در مراسم صبحگاه مدرسه هر روز صلوات خاصه حضرت رضا (ع) و دعای فرج امام زمان (عج) از طرف همه دانشآموزان خوانده میشود. دانشآموزان اهل تسنن مدرسه به امام رضا (ع) ارادت و محبت خاصی دارند و ما به مناسبتهای مختلف دانشآموزان را به زیارت حرم امام رضا (ع) بردهایم، آنها نیز از این بابت خوشحال هستند و همواره استقبال میکنند.
علاوه بر والدین دانشآموزان، احمد نظامدوست مولوی اهل سنت و حاج آقای احمدی روحانی شیعه نیز در برقراری این ارتباط دوستانه تلاشهای زیادی کردهاند و هر زمان که مدرسه احتیاج به کمک داشته است، این ۲ روحانی با اطلاعرسانی و دعوت به همکاری اهالی محله، مشکل را حل کردهاند.
چندسال قبل که به دلیل نبود دبیرستان، دانشآموزان فارغالتحصیل برای ادامه تحصیل مشکلات زیادی داشتند و تعدادی نیز از تحصیل بازمانده بودند، با درخواست کمک و دخالت و حمایتهای این ۲ روحانی، زمینی تهیه و دبیرستانی برای دانشآموزان ساخته شد. درکل اولیای دانشآموزان در همه موارد با ما همراه و همدل هستند و از این لحاظ مدرسه ما جزو مدارس نمونه مختلط به حساب میآید.
خوشدل در ادامه با اشاره به کمک مدرسه به دانشآموزان نیازمند میگوید: بیشتر خانوادههای مهاجر بلوچ ساکن در محله، وضعیت اقتصادی و درآمدی نابسامانی دارند. اغلب آنها کارگر هستند، و با توجه به کسادی بازار کار، توان برآوردن نیازهای خانواده خود را ندارند. تعدادی دانشآموزان بدون سرپرست و بدسرپرست هم در این گروه وجود دارند که ما از طریق جذب کمکهای خیران به آنها کمک میکنیم و لوازمتحریر و کتابهای درسی آنها را تهیه میکنیم.
در ابتدای سال جدید تحصیلی برای ۲۰ نفر از دانشآموزان، که پول کافی برای خرید لباس فرم نداشتند، با کمک خیران لباس فرم مدرسه تهیه کردیم. برای بهتر شدن وضعیت اقتصادی و مالی خانوادههای مهاجر با کمک و حمایتهای خیران، مدرسه قدیمی محله تعمیر و بهسازی شد و در حال حاضر از این محل به عنوان محل کارآفرینی و اشتغال استفاده میشود و با ایجاد کارگاه خیاطی، آشپزی و شیرینیپزی و دیگر صنایعدستی و سنتی تعدادی از این خانوادههای ضعیف مهاجر مشغول به کار شدهاند و با فروش تولیدات خود به دولت پولی به دست میآورند.
همچنین از طریق بسیج محله کلاتهبرفی خانوادههای نیازمند شناسایی شده و وامهایی در اختیار آنان قرار گرفتهاست تا از طریق کار تولیدی منبع درآمدی برای خود کسب کنند. با تلاشهای انجام شده، این خانوادهها نسبت به قبل از وضعیت بهتری برخوردار شدهاند، با این حال تا رسیدن به وضعیت مطلوب هنوز راه زیادی باقیمانده است.
پس از سخنان مدیر مدرسه به سراغ ۲ روحانی اشاره شده رفتیم. احمدی امام جماعت مسجد الزهرا (س) با اشاره به مشترکات اسلامی و ملی افزود: با وجود برخی تفاوتها در مسائل فقهی که توضیح و رسیدگی به آن بر عهده علمای مذهبی است، ما مشترکات زیادی داریم، قبله، پیغمبر و خدای ما یکی است.
علاوه بر آن هر دین و مذهبی که داشته باشیم، همه ما فرزندان ایران و این سرزمین هستیم. سنی و شیعه برای حفظ کیان و تمامیت ارضی ایران عزیز جانفشانیهای زیادی انجام دادهاند و همین امروز نیز مرزنشینان اهل سنت شهرهای مرزی خراسان مانند سرخس، تربتجام، تایباد و خواف در کنار نیروهای انتظامی امنیت مرزها را حفظ کردهاند.
حتی وجود یکی از همین مشترکات برای دوستی و همنشینی ۲ گروه کافی است. ما نیز با تأکید بر همین مشترکات، محبت و روابط عاطفی خوب، به دنبال برطرف کردن مشکلات مردم محله و ایجاد رابطهای اثربخش و وحدتبخش هستیم و بدون هیچ مسئلهای و در کنار هم برای حل مسائل اجتماعی، اقتصادی و مسائل امنیتی تلاش خواهیم کرد.
احمد نظامدوست امام جماعت (مولوی) اهل تسنن محله کلاتهبرفی نیز با تأکید بر محوریت رهبری مقام معظم رهبری و سخنان ایشان بر اهمیت وحدت بین سنی و شیعه میگوید: محور اتحاد سنی و شیعه مقام معظم رهبری و سخنان ایشان است. ایشان بارها درسخنان خود اعلام کردهاند هر سنی که بر ضد شیعه حرف بزند و هر شیعهای که بر ضد سنی حرف بزند نیروی دشمن است و با گام نهادن در جبهه نفاق به راه غلط و اشتباه میرود.
ایشان همواره در سخنرانیهای خود بر اهمیت نقش خواص (علمای دینی) برعوام (توده مردم) تأکید کرده اند و پیروی توده مردم از علما را خواستار شدهاند. عوام و توده مردم به دلیل نداشتن اطلاعات و آگاهی از مسائل و جزئیات دینی، پیرو سخنان و حرکات علمای دینی هستند و فتوای آنان را سند میدانند، مردم رفتار ما را نگاه میکنند و الگو قرار میدهند.
به همین دلیل این وظیفه ماست که با هدایتگری توده مردم و نشان دادن سنت پیامبر (ص) آنها را به آرامش و زندگی مسالمتآمیز دعوتکنیم و خوشبختانه با کمک آقای احمدی در رسیدن به این هدف موفق بودهایم و تا کنون هیچگونه مشکلی به وجود نیامده است.
ابراهیم غلامی دانشآموز بلوچی که درکلاس ششم ابتدایی درس میخواند، با تأکید بر اینکه بیشتر دوستان او در مدرسه شیعه هستند، میگوید: سهیل محمودی، یونس قدمگاهی جزو بهترین دوستانم هستند. هر زمان که در خواندن و فهم درسها با مشکلی روبهرو میشوم، از آنها کمک میخواهم، حتی بعد از تعطیلی مدرسه نیز به خانه همدیگر میرویم و تمرینات درسی و تکالیفمان را با یکدیگر انجام میدهیم.
ما بیشتر اوقات فراغت را با همدیگر هستیم و به ورزش فوتبال و دیگر بازیهای محلی مثل هفتسنگ و توپ و چوب میپردازیم. در بازی فوتبال، چون هماهنگی بیشتری با هم داریم و بازی بهتری انجام میدهیم همیشه در یک تیم و کنار هم هستیم. این دوستی و رفاقت به اندازهای است که گاهی اوقات باعث اعتراض دوستان بلوچم شدهاست. آنها از اینکه همیشه با تیم دوستان مشهدیام هستم، ناراحت میشوند. تفاوت قومی برایم هیچ اهمیتی ندارد و از درکنار آنها بودن لذت میبرم.
بلال گل بچه دوازدهساله و بلوچی که بیشتر سالهای عمرش را در محله کلاتهبرفی گذرانده است هم میگوید: متولد و بزرگشده محله کلاتهبرفی هستم، بیشتر دوستانم اهل این محله هستند. ۲ سال قبل به دلیل کار پدرم از این محله به محله طبرسی رفتیم، اما آن محله مثل اینجا نبود.
بچههای مدرسه با چشم دیگری به من نگاه میکردند و با لقب افغانی صدایم میزدند، به همین دلیل هر وقت که فرصتی پیش میآمد به ویژه در ایام تعطیلی مدارس به محله کلاتهبرفی میرفتم و ساعاتی را با دوستانم خوش میگذراندم. همیشه به پدرم اصرار میکردم که به محله خودمان برگردیم، اما به دلیل شغلش مجبور شدیم که درآنجا بمانیم.
سرانجام بعد از چندماه، پدرم شغلش را عوض کرد و ما دوباره به محله کلاتهبرفی برگشتیم، این محله را خیلی دوست دارم و هرگز دوست ندارم از این محله بروم. اینجا همه به آدم احترام میگذارند و به چشم یک فرد بیگانه به آدم نگاه نمیکنند. با همه بچههای این مدرسه دوست هستم و خاطرات خوبی با آنها دارم.
امیر محمد احمدی، کلاس پنجم و فرزند حاج آقای احمدی، امام جماعت مسجد الزهرا (س) محله کلاتهبرفی است، او نیز مانند پدرش در تحکیم وحدت بین دانشآموزان فعال و کوشا بوده است. امیرمحمد احمدی دراینباره میگوید: پدرم چندین سال است که امامت جماعت مسجد الزهرا (س) را برعهده دارد و همیشه در سخنرانیها و دورهمیهایی که با ساکنان محله داشته بر وحدت و نقاط مشترک تاکید داشته است، در خانه نیز بر همراهی و دوستی با هممحلیهای سنی مذهبمان تاکید دارد و از ما خواسته است که مواظب حیله و تفرقهاندازی دشمنان باشیم، من نیز به همین روش رفتار کردم و هیچگونه مشکلی با همکلاسیهای بلوچم ندارم و با آنها دوست هستم.
در یکی از اردوهای تفریحی که از طرف مدرسه رفته بودیم، بعضی از بچهها به دنبال جدا کردن دانشآموزان بودند، با آگاه شدن از این موضوع از طریق صحبت و گفتگو این موضوع تفرقهانگیز را برطرف کردم و هنگام نهار همه در کنار هم و سر یک سفره نشستیم و با هم غذاخوردیم، همین حرکت به ظاهر ساده باعث شد که خاطرات این سفر برای همه ما به یادماندنی شود.
سید یوسف قدمگاهی دانشآموز کلاس۶ است، او با بیان رابطه دوستی و همکاری در بین ساکنان محله کلاتهبرفی، ازدواجهای انجام شده در بین خانوادههای سنی و شیعه را نشانه عمق این دوستی و ارتباط دوستانه میداند.
قدمگاهی در توضیح این مطلب میگوید: در محله کلاتهبرفی، علاوه بر دانشآموزان، خانوادهها و والدین نیز با یکدیگر ارتباط و دوستی محکمی دارند و در فعالیتهای اجتماعی و مذهبی به مسجد و خانههای یکدیگر میروند. اوج این ارتباط و دوستی را میتوان در ازدواج دختر و پسرهای جوان با ۲ دیدگاه مذهبی (شیعه و سنی) مشاهدهکرد، خانوادههایی که پدر سنی و مادر شیعه دارند.
فرزندان این خانوادههای دومذهبه، نقش مهمی در نزدیکی بین دانشآموزان شیعه وسنی دارند و به عنوان واسطه هر زمان اختلاف و دعوایی پیش آمده، با دخالت و میانجیگری این اختلاف را برطرف کردهاند. با افزایش این ازدواجها تعصبات و مخالفتها نیز کمتر شده است.
* این گزارش پنجشنبه، ۸ آذر ۹۷ در شماره ۲۵۹ شهرآرامحله منطقه ۱۲ چاپ شده است.